Miesiąc Historii Kobiet: Mieko Kawakami

Mieko Kawakami została okrzyknięta „najjaśniejszą gwiazdą współczesnej japońskiej literatury” przez brytyjski tygodnik The Economist. Sympatii do jej literackiego talentu nie kryje też Haruki Murakami, nazywając Kawakami swoją „ulubioną pisarką młodego pokolenia”. Szkoda więc, że pomimo tych tytułów tak niewiele tekstów Mieko Kawakami ukazało się w tłumaczeniu – z roku na rok jest ich coraz więcej po angielsku, żadnego jak dotąd po polsku.

Od bloggerki do pisarki

Mieko Kawakami urodziła się w 1979 roku w Osace, a silny osakijski dialekt często powraca w jej narracjach. Karierę rozpoczynała jako piosenkarka, Mieko. Sama pisała teksty swoich utworów, ale nie udało jej się przebić do mainstreamu. Talent do układania słów jednak pozostał – Kawakami zaczęła prowadzić bloga i publikować poezję w pismach literackich. Jej blog, zatytułowany „Junsui Hisei Hihan” (純粋悲性批判 – to nawiązanie do Kanta i jego „Krytyki czystego rozumu”, Kawakami zmieniła jeden ideogram, tworząc „Krytykę smutnego rozumu”). W szczycie popularności wpisy Kawakami przyciągały 200 tysięcy czytelników dziennie.

Kawakami zagrała też w filmie – w ekranizacji Pandora no Hako, opowiadania Osamu Dazaia, autora Zmierzchu.

Poezja i skorupka jajka

Wielki przełom przyszedł w 2008 roku. Nowela Chichi to Ran (Piersi i jajeczka) otrzymała nagrodę im. Akutagawy, prestiżowe wyróżnienie przyznawane pisarzom najczęściej na początku kariery. W Chichi to Ran Kawakami przedstawia skomplikowane relacje młodej kobiety z siostrą, u której zjawia się niespodziewanie przyjeżdżając z Osaki do Tokio, gdzie chce odbyć operację powiększenia piersi, ale także z dorastającą córką, którą przywozi ze sobą, a która w ramach buntu przeciw matce (?), nie odzywa się nikogo. To krótka powieść, w której pozornie niewiele się dzieje, ale w której tempo narracji i jej autentyczność, doskonale odwzorowany osakijski dialekt, wciąga i nie pozwala się oderwać, aż do niezwykłego, buzującego emocjami finału.

Kolejne utwory – powieści i opowiadania – umocniły pozycję Mieko Kawakami w japońskim literackim świecie.

Za Heaven, powieść dotykającą problemu wzajemnego prześladowania uczniów w gimnazjum, otrzymała w 2010 roku nagrodę Murasaki Shikibu (jedyną nagrodę literacką przyznawaną samym pisarkom!). Zbiór opowiadań Ai no yume toka, z którego tytułowe opowiadanie Dreams of Love, Etc. znajdziecie w zbiorze The Penguin Book of Japanese Short Stories, to z kolei zdobywca Nagrody im. Jun’ichirō Tanizakiego. To opowieść o niezwykłym spotkaniu dwóch sąsiadek – bezimiennej narratorki-gospodyni domowej i starszej pani o zachodnio brzmiącym imieniu Terry, która zaprasza narratorkę na herbatę i gra dla niej na pianinie Liebesträume Liszta.

W prozie Mieko Kawakami podoba mi się styl – to pisarka nie tylko “opowiada” historię, ale dobiera słowa z precyzją poetki. Z kolei jej pierwszoosobowe narracje są tak żywe, że mamy wrażenie, że słuchamy wypowiedzi dobrej znajomej. Opowiadaniom i powieściom Kawakami nie brak jednak zaskoczenia, czegoś niespodziewanego, co spada na nas – czytelników – nagle i wstrząsa, jak uderzenie w policzek, zaskakujący pocałunek albo roztrzaskana na głowie skorupka od jajka.

Kobiece Bungaku

Mieko Kawakami jest pisarką, która jest aktywna i widzialna w mediach – telewizji, prasie, na Instagramie. Swoją pozycję często wykorzystuje, aby promować koleżanki po fachu i zwracać uwagę na kobiety w literaturze. W rozmowie z The Japan Times mówi:

 I feel there are more women out there nowadays who are writing well-balanced works about pertinent topics. Until fairly recently, however, women wrote to appeal to men. I don’t notice that so much anymore. Perhaps it’s because women these days have more issues they want and need to write about. [1]

Jesienią 2017 roku Kawakami została redaktorką numeru poświęconego literaturze kobiecej, feministycznej i pisanej przez kobiety prestiżowego pisma literackiego Waseda Bungaku, działającego od 1891 roku przy Uniwersytecie Waseda. W magazynie znalazły się utwory prozatorskie i poetyckie, eseje i artykuły kobiet z Japonii i z całego świata (Yiyun Li, Lucia Berlin, Roxane Gay, Lang Lee), z różnych pokoleń – a nad wyborem i komentarzem czuwała sama Kawakami. Wiele z nich mamy nadzieję przedstawić Wam bliżej w ramach Miesiąca Historii Kobiet.

[1] The Japan Times, https://bit.ly/2C9zGgN.