Miesiąc Historii Kobiet: Mitsuyo Kakuta

8 marca – w Dzień Kobiet – urodziny obchodzi Mitsuyo Kakuta. Urodzona w 1967 roku pisarka jest dla mnie idealnym przykładem twórczyni „literatury kobiecej”: popularnej, napisanej w przystępnej formie, wciągającej i doskonale pokazującej obraz kobiet we współczesnym społeczeństwie.

Powieści

Mitsuyo Kakuta działa na rynku wydawniczym od ponad trzydziestu lat i w karierze zebrała niemal wszystkie najważniejsze nagrody literackie. Już na początku literackiej drogi trzykrotnie nominowana była do nagrody Akutagawy – przyznawanej pisarzom o raczej niedługim stażu i piszących w tradycjach literatury „wysokiej”. W pewnym momencie świadomie jednak zwróciła się ku literaturze „masowej” – po dwóch świetnie przyjętych powieściach z 2002 roku – Ekonomikaru Paresu (Economical Palace) i Kūchū Teien (Wiszące ogrody) – jej kolejny utwór Taigan no Kanojo (Kobieta z drugiego brzegu, z 2004 roku) otrzymał nagrodę Naoki, największe wyróżnienie przyznawane autorom książek „popularnych”, trafiających do szerokiego odbiorcy.

Kakuta na tematy dla swoich powieści wybiera najczęściej życie i rozterki kobiet we współczesnej Japonii – ich miejsce w rodzinie, macierzyństwo, pracę, relacje z przyjaciółkami.

Gdy jej bohaterkami są kobiety, to one grają pierwsze skrzypce – poznajemy je jako jednostki, z własnymi marzeniami i obawami. Nie są – jak często zdarza się w tak zwanej „literaturze kobiecej” lub „chick-lit”, definiowane jedynie przez relacje z otaczającymi je mężczyznami. W Taigan no kanojo, historii dwóch kobiet, które zaprzyjaźniają się, gdy jedna zaczyna pracować w firmie sprzątającej prowadzonej przez drugą, mężczyźni pojawiają się jedynie w tle (nieobecny, ale mimo wszystko oddany głównej bohaterce mąż; podobnie zapracowany i oddalony, ale wyrozumiały ojciec) – co ważne, ci jedynie zarysowani mężczyźni również nie są tylko papierowymi ludzikami, albo szwarccharakterami nękającymi bohaterki. Są równie normalni i autentyczni, jak one same.

Opowiadania

W Tajfunach znajdziecie opowiadania Mitsuyo Kakuty, rozrzucone po kilku zbiorach. W March was made of Yarn, antologii opowiadań inspirowanych trzęsieniem ziemi w marcu 2011 i jego następstwami, znalazło się Pieces – zapis rozmowy kobiety z dużo młodszą kochanką jej męża, żywy i zaskakujący. The House of Two, które znajdziecie w The Book of Tokyo: A City in Short Fiction, to winietka dorosłej kobiety wciąż – z własnego wyboru – mieszkającej z matką. Chciałabym jednak zwrócić Waszą uwagę na The Child over There, opowiadanie, które znajdziecie w dwujęzycznej antologii Heaven’s Wind: A Dual Language Anthology of Contemporary Japanese Writing. W jej centrum jest młoda kobieta, która w ciąży przyjeżdża na prowincję do stron rodzinnych męża. Mimo upływu czasu jest w żałobie po stracie pierwszego dziecka – córeczki, która nawiedza ją w snach i w myślach. To emocjonalna i mistyczna opowieść, która toczy się na granicy jawy i snu, pełna tradycyjnych wierzeń – bohaterka odwiedza miejsce, w którym – według lokalnych podań – wśród kamiennych posążków mizuko można spotkać „dzieci po drugiej stronie.

Głos nowego pokolenia

Obecnie Kakuta pracuje nad przełożeniem klasycznej japońskiej powieści z epoki Heian Genji Monogatari (Opowieści o księciu Genjim) na współczesny język japoński. Jej wersja ma się ukazać w trzech tomach – ostatni, trzeci tom planowany jest na listopad 2019 roku. Tłumaczenie Genjiego na współczesny język japoński to zadanie, które co kilkadziesiąt lat powierza się uznanym w danej epoce pisarkom – zajmowały się tym Akiko Yosano, wybitna poetka i feministka, następnie Fumiko Enchi, autorka wielu powieści inspirowanych Genji monogatari (w tym polecanych wielokrotnie przez nas Masks). Wybór Kakuty na nowy głos pokolenia japońskich kobiet wydaje mi się jak najbardziej zasadny.