Miesiąc Historii Kobiet: Sayaka Murata • Tajfuny

Sayaka Murata jest autorką książki Convenience Store Woman, prawdziwego bestsellera w księgarni Tajfuny, który potrafi zniknąć w kilka godzin od przyjęcia przez nas dostawy. Niecierpliwie czekałyśmy na premierę polskiej wersji, która ukazała się w zeszłym roku nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego jako Dziewczyna z konbini.

Sayaka Murata jest aktywna na japońskiej scenie literackiej od 2003 roku, kiedy zaczęła publikować pierwsze opowiadania. Regularnie ukazywały się też kolejne jej powieści, ale prawdziwy przełom przyniósł dopiero rok 2016 – jej powieść Konbini Ningen (Convenience Store Woman) została dostrzeżona i doceniona przez jurorów Nagrody im. Akutagawy. Od tego czasu książka stała się bestsellerem i do dzisiaj nie spada z rankingów sprzedaży, a czytelnicy, którzy wcześniej o Muracie nie słyszeli, sięgnęli także po jej wcześniejsze utwory.

Autorka bardzo przypomina bohaterkę swojego hitu, Keiko Furukurę – pochodzi z wielkiego blokowiska w Chibie, prefekturze często złośliwie zwanej noclegownią Tokio, od najmłodszych lat doskwierało jej, że jako dziewczynka, musi stroić się w ładne sukienki, wyglądać i zachowywać zgodnie ze społecznymi oczekiwaniami, podczas gdy jej starszy brat miał więcej wolności. Od niego Sayaka pożyczała pierwsze dorosłe lektury i dzięki temu zainteresowała się pisaniem.

Murata, podobnie jak Keiko, pracowała w konbini, japońskim minimarkecie, nawet gdy powieść Konbini Ningen otrzymała nagrodę Akutagawy, a twarz pisarki stała się szeroko rozpoznawalna.

Autorka w wywiadach podkreśla wręcz, że to praca w konbini jest jej największym natchnieniem – wstaje o 2:00 w nocy, pisze do 8:00 rano, idzie do pracy, wraca wieczorem i pisze dalej. Kiedy nie ma zmiany w sklepie, pisanie nie posuwa się do przodu.

Convenience Store Woman to doskonała powieść o społecznym niedopasowaniu, szufladkowaniu i ocenianiu wszystkich jedną miarą, którą narzuca współczesny, konsumpcyjny świat. Idealnie miesza proporcje humoru, świetnego literackiego stylu i krytyki społecznej i pozwala czytelnikowi na refleksję, ale i dobrą zabawę. W innych swoich powieściach Murata również odważnie opisuje problemy społeczne – tworzy wcale nie tak odległe dystopie, w których dzieci rodzą się jedynie przez sztuczne zapłodnienie, a seks stał się swoistym tabu (Shōmetsu sekai), w których urodzenie dziesiątki dzieci daje możliwość zabicia jednej dowolnie wybranej osoby, oczywiście w świetle prawa (Satsujin shussan). Z kolei jej najnowsza powieść Chikyū seijin (Earthlings), która ukazała się jesienią 2018 roku – to opowieść o dziewczynce, która patrzy na świat jakby z zewnątrz, traktując Ziemię jako jedną wielką fabrykę do produkcji ludzi. Dorastając, za wszelką cenę stara się przetrwać jako jedna z zębatek w tej fabryce i żałuje, że nie jest w stanie widzieć świat takim, jak reszta Ziemian – akceptując go bez pytania, takim, jaki jest.

Mamy nadzieję, że czytelnicy w Polsce tłumnie sięgną po polską wersję Konbini Ningen w tłumaczeniu Dariusza Latosia – Dziewczynę z konbini. Jest to okazja, żeby przeczytać po polsku współczesną japońską powieść, napisaną przez kobietę, którą czyta, i o której do dzisiaj dyskutuje cała Japonia.